نخستین لمس تاریخ در موزه ملی ایران
از پیشنهاد ایجاد موزه نابینایان تا تهیه کتابی برای لمس تصاویر توسط کودکان نابینا، خود نشان‌دهنده‌ی توجهی است که موزه‌های ایران همچون دیگر موزه‌های دنیا برای حضور نابینایان در این فضاهای فرهنگی دارند.
به گزارش ایسنا، موزه ملی ایران، در روز جهانی باستان‌شناسی با برگزاری نخستین نشست تخصصی «موزه و نابینایان» و افتتاح همزمان نمایشگاه آثار حجمی نابینایان، به بررسی وضعیت موزه‌های کشور برای استفاده و حضور نابینایان در این فضاهای فرهنگی پرداخت.
جبرئیل نوکنده – مدیر کل موزه ملی ایران – گفت: حضور متخصصان نشان می‌دهد، در راه جدیدی که آغاز کرده‌ایم تنها نیستیم. این نمایشگاه در عین کوچک بودن، روایت زیبایی از تلاش، توانمندی و پویش گروهی از نوجوانان با استعداد کشور است که مسئولیت موزه مادر را در ارائه خدمات برای گروه‌های نیازمند خدمات ویژه دو صد چندان کرده است.
وی افزود: موزه ملی ایران خانه هر فرد ایرانی با هر سطحی از ادراک و توانایی است و در راستای فعالیت‌های معرفی و آموزش خود، به ایجاد حس بالندگی و درک هویت بر مبنای آثار فاخر و ارزشمند این موزه می‌اندیشد. نابینایان گروه کثیری از افراد جامعه را تشکیل می‌دهند و فقدان حس بینایی به معنای نفی درک احساس زیبایی و هویت ملی نیست.
نوکنده با اشاره به راه‌اندازی بخش نابینایان در موزه ایران باستان از سال ۹۵، اظهار کرد: از همان زمان به استقبال حضور این گروه رفته و با استفاده از سیستم‌های شنیداری، لمس مولاژ آثار، پرینت‌های برجسته از نقوش و شناسنامه آثار به خط بریل و همچنین پرینت بروشورهای موزه به خط بریل، مسیر و تجربه تازه‌ای را برای یک مجموعه راهبردی آغاز کردیم.
او با بیان اینکه فراهم کردن امکان دسترسی به آثار فرهنگی وظیفه ذاتی هر موزه‌ای است، افزود: امروزه موزه‌های بزرگ و کوچک در دنیا با رویکردهای متفاوتی به آن پرداخته‌اند. ما نیز این اتفاق را سرلوحه خود قرار داده و در بازسازی موزه جدید ایران باستان، فضاهای ویژه‌ای به این امر اختصاص خواهیم داد.
وی تاکید کرد: در این راستا کودکان و نوجوانان سهم بیشتری از این فعالیت‌ها را به خود اختصاص خواهند داد و در حمایت از این تلاش‌ها از هیچ گونه حمایتی دریغ نمی‌کنیم.
نینا رضایی – رییس اداره معرفی و آموزش موزه ملی ایران – نیز درباره نحوه شکل‌گیری این کارگاه گفت: مدت‌ها بود به فکر راه اندازی کارگاه تجسمی کودکان به ویژه دانش‌آموزان بودیم. من همیشه به این فکر بودم که چرا کودکان نابینا از شرکت در چنین کارگاه‌های محروم هستند تا اینکه در این خصوص با مدیر کتابخانه نابینایان حسینیه ارشاد مشورت کردم، دو نفر از مربیان حسی و لمسی نابینایان به ما معرفی شدند تا با ما و بچه ها همراه باشند.
وی ادامه داد:در این کارگاه از ۱۱ نفر از دانش‌آموزان رده سنی ۱۵ و ۱۶ سال مرکز آموزشی نابینایان نرجس دعوت شد که همراه با مربیان خود در این کارگاه حاضر شوند. در این کارگاه تعدادی مولاژ در اختیار گروه قرار گرفت که آنها با شور و اشتیاق غیرقابل وصفی مولاژ ها را لمس می‌کردند. تعدادی مولاژ از یک سردیس یک شاهزاده هخامنشی در اختیار بچه‌ها قرار گرفت که به عنوان الگو انتخاب شد و بچه‌ها با استفاده از خمیر مجسمه‌سازی و برداشت شخصی خود دست به ساخت نمونه زدند.
او اضافه کرد: نتیجه کار نمایشگاه کوچکی شد که در سالن ایران باستان به نمایش گذاشته شده است.
موزه‌ها باید راهی برای ایجاد ارتباط سالم با مردم پیداکنند
استاد بهرام کلهرنیا – استاد دانشگاه هنر و معماری و عضو انجمن گرافیک ایران – نیز در سخنانی با بیان این که موزه‌ها باید راهی پیدا کنند تا بتوانند گنجینه‌های خود را در اختیار افراد استثنایی، کم‌توان یا نابینا قرار دهند و افزود: این راه‌ها و پیشنهادات باعث ایجاد ارتباط موثرتر، سالم تر و بهتری میان این گروه اجتماعی و مردم و جامعه پیرامون آنها است.
وی افزود: ما باید به یاد داشته باشیم همانطور که همه‌ی انسانهایی که در این جهان زندگی می‌کنند و شادی‌ها را در می‌یابند و یاد می‌گیرند که به درستی زندگی کنند، دیگرانی نیز در کنار ما هستند که باید درست معادل ما و بیش از ما که بتوانند از این ویژگی‌ها بهره مند شوند.
تهیه کتابی برای لمس تصاویر توسط کودکان نابینا
زهرا فرمانی – مدیر موسسه موزه مجازی و هنرکودک و مدیر موسسه هنرهای تجسمی بادبادک – نیز در سخنانی با بیان اینکه بیش از ۳۰سال است گروه حسی-لمسی کار خود از شورای کتاب شروع کرده و با مجموعه بادبادک کارش را ادامه می‌دهد، افزود: یکی از فعالیت‌هایش آماده سازی کتابی است که تصاویرش برای بچه هایی که قادر به دیدن نیستند را با لمس قابل دیدن کند.
پیشنهاد ایجاد موزه نابینایان در کشور
پرستو ولدخان – مدیر کتابخانه نابینایان حسینیه ارشاد – نیز در این نشست اظهار کرد: دو اتفاق جالب که جایشان در آموزش ویژه نابینایان و کم بینایان به شدت خالی بود، بحث آشنایی با میراث فرهنگی و موزه و همچنین هنرهای خلاق بود.
او افزود: متاسفانه در آموزش و پرورش بچه های کم بینا و نابینا جای هنر خلاقه بسیار خالی است که موضوعی بسیار ناراحت کننده است.
وی در ادامه به افتتاح اولین هنرستان موسیقی نابینایان اشاره کرد و افزود: پیشنهاد داده‌ایم موزه نابینایان و ناشنوایان ایجاد شود تا هم بچه‌های عادی و هم بچه های ویژه از حقوقی یکسان بهره‌مند شوند.
مرتضی آسمانی – معلم و معاونت استثنایی آموزش و پرورش استان تهران – نیز در سخنانی گفت: مولاژها برای کودکان عادی و کم‌بینا همیشه جذاب بوده، اما لمس این مولاژها برای بچه‌های نابینا آنها را به دنیایی می‌کشاند که در حالت عادی امکان تجربه آن وجود ندارد و این تجربه باعث خوشحالی و رضایت آنها شده بود، اما متاسفانه کاستی در زمینه آموزش افراد کم‌توان و ناتوان بسیار است.
در پایان نخستین نشست تخصصی موزه و نابینایان، نمایشگاه آثار حجمی کارگاه در موزه ایران باستان با حضور اساتید حاضر در برنامه و حضار گشایش یافت، این نمایشگاه تا جمعه ۴ آبان ماه از ساعت ۹ الی ۵ بعد از ظهر در موزه ایران باستان فعال است.
