نقاشی دیجیتالی

جوادی متقی، شبنم، نقاشی دیجیتالی، دو هفته نامه هنرهای تجسمی تندیس، شماره 59، 12 مهر 1384، صفحه 6.

تابستان گذشته اولین جشنواره نقاشی دیجیتال در کشور برگزار شد. پیرامون چگونگی استفاده صحیح از رایانه نظرهای گوناگونی وجود دارد. اما در زمینه نقاشی کودکان پیشاپیش می توان به این اصل تکیه کرد که رایانه با تمام توانمندی ها و ویژگی های منحصر به فردش هرگز نمی تواند جایگزین آفرینش هنری به وسیله دست و یا به عبارت دیگر کاردستی شود. چرا که کار با دست فرآیندی پیچیده و عمیق است که رابطه انسان با جهان را گسترش می دهد. و به آن عمق و معنا می بخشد. از این رو نقاشی دیجیتالی به عنوان یک ابزار در حاشیه کاردستی می تواند قرار گیرد. پیرامون استفاده از کامپیوتر در این حد نیز باید با وسواس تمام راهکارهای صحیح آن را پیدا کرد تا دچار بحران بازی های رایانه نشویم.

امروزه ظهور رایانه پنجره دیگری را بر روی افق زندگی مردم باز کرده است و ضرورت استفاده از رایانه به عنوان وسیله ای که سرعت، دقت، تنوع و خلاقیت ایجاد می کند، کاملا قابل مشاهده است. امروزه تقریبا رایانه در اغلب خانه ها وجود دارد و بسیاری از کودکان و نوجوانان بوسیله آن به فعالیت های علمی، تفریحی، ارتباطی و هنر می پردازند و جذابیت این پدیده عصر ارتباطات برای کودکان و نوجوانان بسیار زیاد است.

و اما نقاشی و ذوق خلق تصاویر قریحه ای است که سنین کودکی در میان افراد وجود دارد. اگرچه رفته رفته با افزایش سن، جسارت نقاشی کردن در افراد کاهش می یابد. همانطور که می دانیم رایج ترین وسایل نقاشی مداد و کاغذ است که در دسترس همه کودکان دنیا وجود دارد. آنگاه که کودک به وسیله مداد نقشی بر روی صفحه دو بعدی کاغذ ثبت می کند از سوی والدین نقاش تلقی می شود. حال اگر بر این موضوع بشاور داشته باشیم که نقاشی کردن برای به تحرک در آوردن و بیان تصورات و تخیلات ذهنی کودکان بسیار موثر است و از طرفی این عمل به عنوان یکی از بازی های خلاقه کودکان محسوب می شوند و می توان به وسیله آن کودکان را در داشتن ذهن خلاق و تفکر واگرا همراهی کرد. باید به راه ها و تکنیک های مختلفی که این موضوع را دو چندان می کند اندیشید و این رویکرد چیزی نیست جز تنوع در ابزار و تکنیک نقاشی.

بدیهی است تنوع در ابزار نقاشی موجب می شود که کودک با ابزارها و تکنیک های گوناگونی آشنا شده و به کشفیات بیشتری دست پیدا کند. کودکی که در کنار مربی کار آزموده خود با ابزار مختلف و متنوع نقاشی آشنا می شود به سرعت در مسیر فعالیت خلاق خود قرار می گیرد. اینک می توان این سوال را مطرح کرد که چه ابزاری را می توان ابزار نقاشی محسوب نمود؟

آیا هر وسیله ای که اثری بر جای بگذارد، می تواند جزو ابزار و وسایل نقاشی تلقی شود؟ یا وسایل نقاشی فقط در قلم، کاغذ، مداد رنگی و یک صفحه دو بعدی خلاصه می شود؟ اگر به مفهوم نقاشی و نقاشی کردن بیاندیشیم و تعریفی از آن پیدا کنیم به این نتیجه خواهیم رسید که هر ابزاری که بتواند تصاویر و تخیلات ذهنی ما را ثبت کند می تواند جزو ابزار نقاشی محسوب شود.

در دنیای معاصر که رایانه از جمله ابزاری است که اولا در دسترس اکثریت مردم قرار گرفته و دوما امکانات زیادی را نزد افراد قرار می دهد، می تواند یکی از ابزارهای نقاشی محسوب شود. حتی شاید به دلیل سرعت در انجام عملیات مثل رنگ گذاری، خط گذاری، عوض کردن صفحه، اضافه کردن یا حذف کردن تصاویر و … جذابیت های ویژه ای را برای افراد به وجود آورد و از طرفی جرات و شهامت بیشتری را به کودکان ببخشد و امکانی را پدید آورد تا شخص بتواند گشت و گذار بیشتری در یافته های خود داشته باشد.

این وسیله همچنین می تواند موجب گسترش بازده فکری برای پیداکردن راه های جدیدتر شود و در بالا رفتن پاسخ به محرک ها، قوی تر عمل کند و قدرت انتخاب و تصمیم گیری را در نزد کودکان و نوجوانان بالا ببرد.

اما رویکرد دیگری نسبت به پدیده رایانه وجود دارد که بسیاری از مربیان تعلیم و تربیت استفاده از آن را نزد کودکان و نوجوانان مسئله نگران کننده ای می بینند به این معنی که تاثیرات رایانه ممکن است جایگزین دیگر فعالیت هایی شود که ارزش تحولی بیشتری دارند.

اما باید توجه داشت که امروزه اولا استفاده از رایانه امری اجتناب ناپذیر است و دوم این که رویکردهایی مثل نقاشی به این وسیله در نزد کودکان و نوجوانان می توانند جایگزینی مناسب و خلاق تعریف شوند.